بیماری همه‌گیر کووید-19، یک الگویی از تغییر جهان را نشان می‌دهد، زیرا این بیماری واگیردار باعث اختلال در زندگی و معیشت انسان‌ها در سراسر جهان شده است. البته، تأثیر کووید-19 درازدست دادن زندگی انسان‌ها بسیار باارزش است، اما تأثیرات آن بر اقتصاد جهانی و زمینه‌های توسعه پایدار نیز نگران‌کننده است. به‌عنوان‌مثال، صندوق بین‌المللی پول[1] (IMF) پیش‌بینی کرده است که جهان با یک برآورد اولیه از تأثیر اقتصادی بحران با میزان 2 تریلیون دلار آمریکا، بدتر از رکود بزرگ سال 1930[2] وارد بحران اقتصادی خواهد شد.

با توجه به اینکه این بیماری همه‌گیر ضعف الگوهای حاکمیت جهانی ما را آشکار می‌سازد، اثبات اینکه چگونه غلبه فقر، سیستم‌های آسیب‌پذیر بهداشت و آموزش و عدم همکاری بین‌المللی، باعث تسریع این بحران می‌شود، جهان به قبل و بعد از کووید-19 تقسیم خواهد شد. پیش‌بینی اینکه ابعاد این تغییرات با شیوه زندگی ما چه خواهد کرد، بسیار دشوار است، امّا بخش مهمی از آن به خودمان بستگی دارد.

کووید-19، نشان داده است که چالش‌های مشترکی وجود دارد که جامعه جهانی باید با آن‌ها روبرو شود و نیاز فوری به اقدامات جهانی را برای رفع نیازهای اساسی مردم و بازسازی الگوهای عادلانه و انعطاف‌پذیر برای جامعه ما را تقویت کند.

بحث در مورد چگونگی بازسازی الگوهای اجتماعی ما پیش‌ازاین شروع‌شده است. یکی از الگوهای پیشنهادی بر اساس ایده «بهبود سبز»[3] است که این امر می‌تواند به‌جای بازگشت به الگوهای اجتماعی قبلی که ما را در معرض آسیب‌پذیری بیشتر از بحران‌های آینده قرار می‌دهد، اجرای اهداف توسعه پایدار[4] (SDG­) را برای پایان دادن به فقر، محافظت از کره زمین و اطمینان از رونق اقتصادی افزایش دهد.

از دیدگاه اقتصادی، ادغام دستورالعمل‌های سبز در طرح‌های بازیابی و بهسازی، با اتخاذ روش‌های نوآورانه به‌عنوان موارد به‌اصطلاح دونات[5]، می‌تواند شیوه صنایع را بعد از پاندمی[6] بهتر بازسازی کند. این امر شامل یک الگوی اقتصادی است که جهانی را متصور می‌شود که در آن انسان‌ها و زمین می‌توانند بر اساس اهداف توسعه پایدار (SDG­) در تعادل رشد کنند، همان‌طور که نویسنده آن کیت ریورت اظهار داشت: «درحالی‌که همه ما به چگونگی خروج از این بحران می‌اندیشیدم، بیایید در چگونگی بازآفرینی و بازنگری در مقیاس منطقه‌ای و جهانی زندگی خود نگاهی جامع داشته باشیم»[7].

در این گزارش «دیدگاه خطرهای کووید-19: گسترش مقدماتی و پیامدهای آن»، مجمع جهانی اقتصاد نیز بر لزوم اقدامات پیشگیرانه بر اساس مفهوم پایداری تأکید دارد و تأیید می‌کند که: «این بحران فرصتی منحصربه‌فرد برای شکل دادن به جهانی بهتر فراهم می‌کند. هم‌زمان با شروع مجدد اقتصاد، فرصتی برای ایجاد تساوی و پایداری بیشتر اجتماعی در بهسازی، سرعت بخشیدن به‌جای تأخیر در پیشرفت به سمت اهداف توسعه پایدار سال 2030 و به راه انداختن دوره جدیدی از رونق ایجاد می‌شود»[8].

علاوه بر مجموعه‌های محرک در حوزه اقتصاد کلان، افزایش معیارهای پایداری در تلاش برای بازیابی در اقدامات مقیاس کوچک و متوسط، با تمرکز بر تغییرات بالقوه در مدل‌های تولید و رفتارهای مصرف‌کننده از طریق سطوح پایین‌تر حاکمیت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شهرها و جوامع محلی لزوماً مسئول معرفی و تشویق طرح‌های پایدار هستند، زیرا آن‌ها در زمینه‌های مربوط به سیاست مانند مسکن و مصرف انرژی خانگی، حمل‌ونقل، مقررات و زیرساخت‌ها، استفاده از زمین، برنامه‌ریزی شهری یا دفع زباله و غیره نقش دارند[9].

علاوه بر این، سطوح پایین حاکمیت به‌عنوان یک فضای پویا برای نوآوری و آزمایش نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. آن‌ها را می‌توان آزمایشگاهی برای تولید نتایج پایدار ابتکاری دانست که می‌تواند برای سایر حوزه‌های قضایی در همان سطح یا سطوح مختلف تکرار شود. آن‌ها نیاز به اعتماد و همکاری متقابل افرادی را که به‌شدت تحت تأثیر شکست‌های مشهود نهادهای بین‌المللی و ملی قرار دارند را برآورده می‌کنند.

در این زمینه، فلسفه اقتصاد کفایت (SEP) می‌تواند نمایانگر رویکردی برای توسعه باشد که می‌تواند از تلاش‌های بهسازی و بازیابی پس از پاندمی کووید-19 مبتنی بر اهداف توسعه پایدار (SDG) پشتیبانی کند. هدف SEP دستیابی به رفاه پایدار در چهار جنبه از زندگی (اقتصادی، زیست‌محیطی، اجتماعی و فرهنگی) از طریق پیشرفت همراه با تعادل، به‌ویژه در سطوح پایین حاکمیت متمرکز بر افراد و جوامع است.

“هدف مطالعه حاضر، در موردنیاز به بازسازی الگوی اجتماعی ما از طریق اهداف توسعه پایدار (SDG) پس از همه­گیری کووید-19 است. این ایده شناخت امکانات جدید توسعه متمرکز بر عوامل انسانی است و در این مطالعه می‌توان به معرفی فلسفه اقتصاد کفایتی پرداخت که مبتنی بر رویکرد مردم محور است و آرزوی توانمندسازی مردم و جوامع را دارد و پیشرفت اقتصادی، حفاظت از محیط‌زیست و همچنین نیازهای انسانی را متعادل می‌کند.”

[1] صندوق بین‌المللی پول یک سازمان بین‌المللی بر اجرای سامانه پولی بین‌المللی نظارت دارد. صندوق بین‌المللی پول، یکی از معتبرترین منابع ارزیابی و پیش‌بینی وضعیت اقتصاد جهانی محسوب می‌شود. طرح بنیان‌گذاری صندوق در کنفرانس برتون وودز (burton woods) در ژوئیه ۱۹۴۴ که ساختار اقتصادی جهان پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت به وجود آمد و در دسامبر ۱۹۴۵ آغاز به کارکرد.

[2] رکود بزرگ یا ایستایی بزرگ به رکود گسترده اقتصادی جهان، یک دهه پیش از آغاز جنگ جهانی دوم گفته می‌شود. شروع بحران بزرگ در دنیا با نوسان، اما در اغلب کشورهای جهان از سال ۱۹۲۹ بوده و پایان آن اواخر دهه ۱۹۳۰ یا اوایل ۱۹۴۰ بوده است. بحران بزرگ را می‌توان عمیق‌ترین، طولانی‌ترین و گسترده‌ترین بحران اقتصادی سده بیستم دانست.

[3] :Green Recovery در پیشینه تحقیقاتی پایداری به‌طورکلی و پیشینه تحقیقاتی گردشگری پایدار به­طور خاص، بیشتر به ترمیم سبز (سازگاربامحیط‌زیست) در سطح راهبردی تمرکز شده است که هدف آن افزایش انگیزه رقابتی در سازمان‌ها در درازمدت است.

[4] مفهومی است که به‌واسطه پیامدهای منفی محیط زیستی و اجتماعی ناشی از رویکردهای توسعه یک‌جانبه اقتصادی پس از انقلاب صنعتی و تغییر نگرش بشر به مفهوم رشد و پیشرفت پدید آمده است. این مفهوم تلاش دارد که با نگاهی نو به توسعه، اشتباهات گذشته بشری را تکرار نکند و توسعه‌ای همه‌جانبه و متوازن را رقم بزند.

[5] کیت ریورت با درک تأثیر استعاره‌ها، تصاویر و مفاهیم ساده‌روی ذهنیت ما، از تصویر یک دونات برای مشخص کردن نیازهای اقتصاد امروز استفاده می‌کند.

[6] پاندمی از عبارت فرانسوی (Pandémie) گرفته‌شده و به معنای دنیاگیری یک بیماری است. معادل انگلیسی این کلمه پاندمیک (Pandemic) است و در اصل به بیماری‌هایی گفته می‌شود که از مرز چند قاره فراتر می‌روند؛ ایدز و کووید- ۱۹ ازجمله پاندمی‌های شناخته‌شده هستند که طی سال‌های اخیر مردم در قاره‌های مختلف دنیا را درگیر خودکرده‌اند و به مرحله همه‌گیری جهانی رسیده‌اند.

[7] چارلتون (CHARLTON, Emma). (2020). “در اینجا دلیل آن است که بهبودی جهان از کووید-19 می‌تواند به شکل دونات باشد“.

[8] مجمع فرم اقتصاد جهانی. (2020). “دیدگاه خطرات COVID-19: گسترش مقدماتی و پیامدهای آن“.

[9] در حقیقت، مهم‌ترین ابتکار عمل مسئولیت داشتن برای تأمین انرژی محلی است که در آن شهرهای اروپایی می‌تواند تأثیر قدرتمندی بگذارند، زیرا  80 درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای (House Gases) در این قسمت از جهان با فعالیت‌های شهری مرتبط است. (جانی چه (JÄNICKE, Martin)، “شتاب‌دهنده‌های انتقال انرژی جهانی: تقویت مسطح و قائم در حاکمیت آب‌وهوای چند سطح“).