چکیده

اقتصاددانان حداقل از زمان کتاب ثروت ملل آدام اسمیت  در سال 1776 همواره در پی پاسخ به این سوال هستند که چرا برخی مکان‌ها رشد می‌کنند، رونق می‌گیرند و به استانداردهای زندگی بالاتری دست می‌یابند. از این رو، داشتن رشد و توسعه بالا، سبب برخورداری آحاد جامعه از امکانات و مزایای اقتصادی و اجتماعی بسیاری می شود. هدف از این مقاله بررسی رابطه تجربی بین فناوری اطلاعات و ارتباطات و رشد و شاخص توسعه انسانی در کشورهای حوزه منا است. بدین منظور در این پژوهش از داده های پانل در بازه سالانه 2000 تا 2019 برای کشورهای عضو منا استفاده شده است. نتایج تجربی به‌دست‌آمده با استفاده از روش رگرسیون به‌ظاهر نامرتبط (SUR) نشان می‌دهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی به میزان 003/0 درصد و بر شاخص توسعه انسانی به میزان 192/0 واحد در کشورهای منا تأثیر مثبت و معناداری داشته است. همچنین سایر متغیرهای پژوهش از جمله بازبودن تجاری، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تشکیل سرمایه ثبات ناخالص بر رشد اقتصادی به ترتیب به میزان 002/0، 001/0 و 001/0 درصد و بر شاخص توسعه انسانی به ترتیب به میزان 380/0، 071/0 و 321/0 واحد تأثیر مثبت و معناداری داشته اند. همچنین شایان ذکر است که در معادله رشد اقتصادی متغیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی معنادار به دست نیامده است.

کلمات کلیدی: اقتصاد دانش‌بنیان، فناوری اطلاعات و ارتباطات، رشد اقتصادی، شاخص توسعه انسانی، رگرسیون به‌ظاهر نامرتبط